UJEDINJENI BALKAN ZA ČIST VAZDUH

ZAŠTO KAMPANJA “UJEDINJENI BALKAN ZA ČIST VAZDUH”?

Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije u regionu Zapadnog Balkana minimalno 13.500 ljudi godišnje prevremeno izgubi život od zagađenog vazduha. Zapadni Balkan je postao crna tačka Evrope koja ne ugrožava samo nas, stanovnike Balkana, već i druge evropske regije.

Mi, stanovnici Albanije, Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Kosova, Severne Makedonije i Srbije jednako smo izloženi zagađujućim materijama u vazduhu bez obzira na uzrast, pol, veru, naciju ili jezik koji govorimo. Svesni smo da nas zagađujući vazduh koji svakodnevno udišemo ubija i truje. On dolazi iz toplana i fabrika koje koriste fosilna goriva, industrijskih postrojenja, individualnih ložišta, saobraćaja. Otrovni oblak koji se nadvio nad Zapadnim Balkanom mi plaćamo svojim životima, zdravljem, sterilitetom, radnom nesposobnošću, budućnošću svoje dece i rastom zdravstvenih troškova na čitavom Zapadnom Balkanu.

Mi ne pristajemo da umiremo od zagađenja vazduha, ne pristajemo da deca odrastaju sa pumpicama za astmu i nećemo dodatno da plaćamo zdravstvene troškove zbog zagađenja.

Potreba da udišemo čist vazduh nas je ujedinila u solidarnoj borbi preko kampanje “Ujedinjeni Balkan za čist vazduh”.

CILJ KAMPANJE

Želimo da vazduh koji udišemo na Zapadnom Balkanu bude zdrav i čist, da nema štetne posledice po živote i zdravlje ljudi. Želimo zdravo okruženje za sebe, svoje porodice i svoje komšije.

Kampanja “Ujedinjeni Balkan za čist vazduh” ima samo jedan cilj, da informiše stanovnike Zapadnog Balkana o uzrocima, posledicama i mogućim rešenjima za poboljšanje kvaliteta vazduha. Informisani čovek je dovoljno motivisan i spreman na zajedničku i solidarnu borbu za čist vazduh u svojoj ulici, kvartu, selu i gradu Zapadnog Balkana.

KAKO IZGLEDA KAMPANJA

Duboko verujemo da ljudi na Zapadnom Balkanu imaju dovoljno potencijala, znanja i kapaciteta da zajedno i solidarno rade na rešavanju problema zagađenja vazduha. Mi sarađujemo sa stručnjacima iz našeg regiona (doktorima, klimatolozima, genetičarima, tehnolozima, pulmolozima, predstavnicima civilnog društva, itd.) koji aktivno rade na rešavanju problema zagađenog vazduha. Obradićemo i učiniti medijski vidljivijim teme poput: zagađenja vazduha i njegovih posledica po smrtnost i zdravlje građana; zagađenja i njegovih posledica na neplodnost; zagađenje iz industrije i velikih zagađivača; kvalitet vazduha i COVID – 19 pandemija, kao i drugih tema vezanih za to kako građani i građanke mogu sami da se informišu o kvalitetu vazduha. Materijali koji budu nastali tokom kampanje biće javno dostupni svim građanima i građankama za dalju upotrebu i širenje informacija. Ovo radimo sa ciljem buđenja stanovnika regiona kako bi se zajedno izborili za čist vazduh Zapadnog Balkana.

KO SMO MI?

Mi smo građani i građanke Zapadnog Balkana koji su spremni da se ujedinjeni solidarno bore za čist vazduh u svakoj ulici, kraju, kvartu, selu i gradu Zapadnog Balkana. Mi delujemo na celom Zapadnom Balkanu: Albaniji, Bosni i Hercegovini, Crnoj Gori, Kosovu, Severnoj Makedoniji i Srbiji.

Kampanja “Ujedinjeni Balkan za čist vazduh” inicijalno je pokrenuta od strane Evropskog Fonda za Balkan u partnerstvu sa Pravo na grad iz Beograda (Srbija), Environmental and Territorial Management Institute iz Tirane (Albanija), Ekoforum iz Zenice i Centar za ekonomiju i ekologiju iz Tuzle (Bosna i Hercegovina), Sbunker iz Prištine (Kosovo); Air Care iz Skoplja (Severna Makedonije) i OZON iz Podgorice (Crna Gora). Zajedno stavljamo na raspolaganje sve materijale kampanje koja pripada svim stanovnicima Zapadnog Balkana, čije aktivno uključenje očekujemo.

BUDI DEO KAMPANJE “UJEDINJENI BALKAN ZA ČIST VAZDUH”

Kampanja “Ujedinjeni Balkan za čist vazduh” priprada svima nama i otvorena je za sve organizacije građanskog društva, neformalne grupe, društvene pokrete, kao i pojedince i pojedinke koje žele da se priključe solidarnoj borbi za čist vazduh na Zapadnom Balkanu.

Budi deo kampanje “Ujedinjeni Balkan za čist vazduh” jer samo zajedničkim snagama možemo unaprediti kvalitet vazduha na Zapadnom Balkanu, a zagađen vazduh ne poznaje granice, veru, naciju, pol, uzrast.

Ukoliko želite da budete deo kampanje “Ujedinjeni Balkan za čist vazduh” popunite vaše kontakt podatke na sledećem linku.

 

Da li znate da 16 termoelektrana na ugalj u zemljama Zapadnog Balkana ispušta u vazduh više sumpor-dioksida nego svih 250 termoelektrana u EU? Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije, u regionu Zapadnog Balkana do 13.500 ljudi godišnje prevremeno izgubi život od posledica zagađenog vazduha. Više na: https://nedavimobeograd.rs/na-zapadnom-balkanu-zivimo-u-otrovnom-oblaku/

Zapadni Balkan godinama je jedan od regiona sa najlošijim kvalitetom vazduha u Evropi. Gradovi ovog regiona često zauzimaju i prva mesta na listama najzagađenijih u svetu. Kada se na loš kvalitet vazduha doda i globalna COVID-19 pandemija koja je apsolutno obeležila 2020. godinu, i još traje, rezultat je dodatno povećan broj respiratornih oboljenja i veća smrtnost. Više na: https://nedavimobeograd.rs/nevolja-nikad-ne-dolazi-sama-aerozagadenje-i-covid-19/

Udisanje zagađenog vazduha dovodi do povećanja smrtnosti, skraćenja životnog veka i rasta broja hroničnih bolesti, dok zdravstveni troškovi koje plaćaju građani i građanke Zapadnog Balkana bivaju sve veći. Zagađen vazduh donosi nam i porast broja izgubljenih radnih dana, uporedo sa porastom broja bolničkih dana. Smanjenje zagađenja vazduha je javno-zdravstvena mera koja bi direktno uticala na povećanje kvaliteta života i zdravlja građana, a indirektno na smanjenje stope smrtnosti. Više na: https://nedavimobeograd.rs/zagadenje-i-posledice-po-smrtnost-i-zdravlje-gradana-zapadnog-balkana/

Loš kvalitet vazduha je jedan od uzroka povećanja neplodnosti i sve veće stope steriliteta kako žena tako i muškaraca širom Zapadnog Balkana. Ovim su posebno pogođene žene koje žive u zagađenim oblastima, jer usled zagađenja vazduha mogu imati manje zdravih jajnih ćelija, a usled toga i nižu plodnost, dok je vantelesna oplodnja manje uspešna. Praškaste materije PM 2,5 smanjuju plodnost za 2% na svakih 10 µg/m3 prisustva ovih čestica u vazduhu. Zagađeni gradovi širom regiona Zapadnog Balkana imaju i preko 50 µg/m3 (PM 2,5), što je duplo više od dozvoljenih godišnjih vrednosti i može smanjiti plodnost i do 10% kod žena. Kod muškaraca zagađenje praškastim materijama dolazi do testisa, gde uzrokuje smanjenje proizvodnje sperme, manju pokretljivost spermatozoida, i češče pobačaje tokom trudnoće usled programirane smrti ćelija. Više na: https://nedavimobeograd.rs/vece-zagadenje-vazduha-manje-dece-na-zapadnom-balkanu/

Sagorevanje uglja je najveći pojedinačni izvor zagađenja vazduha na Zapadnom Balkanu, a glavnu ulogu imaju termoelektrane. Kompanije koje njima upravljaju i države regiona ne pridržavaju se zakona o emisijama štetnih gasova. Isto važi za ostala velika ložišta – industrijske pogone s najvećom potrošnjom energije, a ona su u industrijskoj delatnosti najodgovornija za zagađivanje pored proizvodnje struje. S termoelektranama na ugalj neće biti moguće dostići ugljeničnu neutralnost do polovine veka. Takođe, industriji preti finansijski krah ukoliko brzo ne počne da usvaja čistije tehnologije. Više na: https://nedavimobeograd.rs/za-termoelektrane-na-ugalj-i-zagadujucu-industriju-vise-nema-mesta-na-zapadnom-balkanu/

Bilo da dišemo sve gori vazduh ili samo toga postajemo svesniji zahvaljujući popularnim aplikacijama, a posebno aktivističkim kampanjama, pritisak javnosti ostaje ključan za unapređivanje sistema merenja i ostvarivanje prava na obaveštenost o nivou zagađenja. Više na: https://nedavimobeograd.rs/sve-karte-na-sto-o-kvalitetu-vazduha/